AUDIO
RECAP

Recap:

Waarschijnlijk ben je op deze pagina gekomen omdat je, net als ik, benieuwd bent naar het nut van het vervangen van condensatoren. Recappen lijkt een relatief nieuwe trend en wordt ook door menig bedrijf en hobbyist uitgevoerd.
In mijn zoektocht naar ReCap antwoorden heb ik nogal wat artikelen gelezen waarvan ik mij afvroeg wat nu precies hun intentie was. Volgens mij is iedere audioliefhebber opzoek naar een zo mooi mogelijk geluid. Helaas wordt “mooi” vaak gekoppeld aan “duur”.

Telefoon hoorn aangesloten op een oude radio. +/- 1978

Audio Ervaring:

Mijn audio ervaring en liefde starte op jonge leeftijd. De Philips bandrecorder van mijn vader vond ik iets magisch hebben en hoe kon de 8-track in de auto nu blijven spelen? Mijn kleine mono draagbare radio was de echte start. Dat ik wat technisch inzicht had bleek wel uit het feit dat ik een keer telefoonhoorn had aangesloten op deze radio.

Al snel vond ik bij het grofvuil een Philips receiver met platenspeler. De platenspeler was defect maar de radio deed het nog prima. De kamer werd volgehangen met luidsprekers. Variërend van de bol-autospeakers tot in wijn kistjes geplaatste spelertjes. Uiteraard kwam alles van het grofvuil om de kosten zo laag mogelijk te houden. De audio werd om de week aangevuld met nieuwe producten. Zo kwam er een prachtige Dual versterker en werden de luidsprekers steeds beter en groter. Mijn eerste krantenwijk opbrengst werd uitgegeven aan een Technics cassettedeck en niet veel later kreeg ik van een oom een Technics SL-2000 platenspeler. De diverse grofvuil versterker verdwenen naar vriendjes en ik kocht mijzelf een Technics receiver.

Van het een komt het ander en ook nu merkte ik dat een mooi opgenomen cassettebandje alleen mooi klinkt als er ook wat goede luidsprekers aan hangen. In mijn technisch maandblad de ELEX zag ik een advertentie van Vogelzang. Daar werd een drieweg luidspreker systeem aangeboden met wel hele mooie specificaties. 200 watt, 25cm witte woofer, witte midden- en hogetonen units en een “hoogwaardig” scheidingsfilter voor een bijzonder scherpe prijs. Twee gigantisch grote kasten werden gebouwd waar deze luidsprekers hun plek in vonden. Wat was ik trots! Ik had zelf High-end luidspreker boxen gemaakt. En wat klonken ze prachtig. De kleine bolletjes en 3 watt luidsprekertjes werden van de muur gehaald en deze bakbeesten wisten de gehele buurt te vullen met mijn muzieksmaak.

Toen ik rond mijn 19de een prachtig weekend baantje kreeg bij een exclusieve HiFi zaak in Ede (Fred Berkhout) leerde ik veel over HiFi. Mooie audiomerken, krachtige versterkers, bijzondere luidsprekers. De eerste klanken van de Audiostatic ES100 ga ik nooit vergeten. De akoestische gitaar klonk alsof de muzikant recht voor mij stond. De combinatie Denon en Driade 81 was altijd een feest om aan te mogen plaatsen bij de klant. Mijn eerste ervaring met Dynaudio was er één om nooit te vergeten. Wat een prachtige klank uit zo’n relatief kleine luidsprekerbehuizing.
Dankzij de eigen technische dienst heb ik veel kunnen leren van het inwendige van de apparatuur. Daar viel menig “high-End” versterker door de mand en bleek eenvoud vaak het mooiste te klinken.
Tijdens een luisterdag in Den Haag heb ik een tweetal audio opstellingen mogen beluisteren. Set één had een prijs van 10.000 gulden en set twee was ruim 100.000 gulden. De luidsprekerkabels van set twee waren even duur als de gehele set 1! Je raad het al, ik vond set één veel muzikaler dan de 100.000 gulden set. Gelukkig werd mijn keuze niet door iedereen gedeeld. De bollebozen uit de branche probeerden mij te overtuigen van de kwaliteit van set twee. Het werd een opsomming van hoogwaardige technologie en bijbehorende kwaliteiten. Het enige wat ik kon antwoorden was dat ik tijdens het beluisteren van set één helemaal opging in de muziek. Ik zag de muzikanten voor mij staan en voelde de gitaarsnaren als was het dat ik ze zelf vast had. Bij de 100.000 Gulden kostende set lukte mij dat niet. De muziek was strak, hard maar vooral emotieloos.

De moraal van het verhaal: Niet de prijs maar je eigen gehoor moet bepalend zijn in de keuze van audio.

De condensator

Weer even terug naar de condensator want daar kwam je voor. Condensatoren, en dan voornamelijk de Elco’s hebben nogal last van veroudering. De oudere C’tjes zijn vaak bestand tegen maximaal 85 graden en na jaren werken in een warme versterker beginnen ze wat ouderdomskwalen te krijgen. In het slechtste of eigenlijk beste geval staan ze bol of zijn ze al opgeblazen. Waarom beste geval? Dan zie je direct het probleem en dat scheelt weer solderen en meten. Vooral de koppelcondensatoren vindt ik het meest bepalend voor het geluid. Een lage weerstand is hier dan ook wenselijk en het zou mooi zijn als het audiosignaal zo min mogelijk wordt beïnvloed.

Nieuwe condensatoren en weerstanden in een Teac X3

Ervaring

Mijn eerste echte Recap was mijn Denon PMA-1500 versterker uit 1999. Deze krachtige versterker begon wat van zijn kracht en detail te verliezen. Het hoog klonk wat dof. Aangezien de versterker toch open moest vanwege een losse soldeerverbinding was dit een mooi moment om hem maar geheel te recappen. Op de site van Audio High Store https://www.audio-high-store.com heb ik een PMA-1500 audio upgrade kit besteld. Mooie Nichicon condensatoren maar vreemd genoeg hield ik aan het einde een aantal condensatoren over. Ra, ra, hoe kon dat? Het resultaat mocht er wezen. De versterker klonk weer zoals ik mij hem herinnerde. Strak, detail, vol.

Diverse versterkers volgden en keer op keer klonk het gewoon erg goed. Positieve uitschieters zijn de Cyrus two en de Akai AM-2200.  Deze Akai AM-2200 heb ik twee keer kunnen recappen en daarmee meer inzicht gekregen in de gebruikte condensatoren. De gebruikte elco’s zijn van Nichicon en/of Panasonic en hebben een lage ESR. De koppelcondensatoren zijn in versie één “gewone” 1uF Panasonic low ESR versie. In de tweede versie heb ik voor 1uF Wima MKS4 types gekozen. Deze Wima MKS zijn denk ik de rede dat deze versterker zo mooi klinkt. Hij had net dat beetje extra sprankeling wat je in een versterker kan/wil horen. Gebaseerd op deze ontdekking ben ik heel benieuwd wat een “High-End” voor een effect zou kunnen hebben. Ik heb wat verschillende versies besteld om hiermee te gaan testen.

Conclusie

Heeft Recappen van mijn vintage versterker zin? JA!
Is de keuze van de condensator van invloed op het geluid? Ja!
Is duur altijd beter? Dat betwijfel ik.

Ik vindt dat je muziek moet beleven. Je moet erin opgaan en het moet je raken. Muziek is voor mij emotie.
Lukt je dat met een een Bluetooth speaker van €10 dan moet je dat lekker van gaan genieten. Lukt het je alleen met een audioset van €100.000 dan moet je… daar natuurlijk ook lekker van gaan genieten.

De zin- en onzin van Recappen: Ik vindt het leuk om met relatief kleine aanpassingen nog net wat meer van muziek te kunnen genieten.